24/02/2011

BẢO TÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Tọa lạc tại số 65 đường Lý Tự trọng, trên một khuôn viên rộng 2ha được giới hạn bởi 4 đường Lý Tự trọng, Pasteur, Lê Thánh Tôn và Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh nguyên là một tòa nhà được người Pháp xây dựng với mục đích ban đầu là để làm bảo tàng Thương mại, được khởi công năm 1885 và hoàn thành năm 1890 theo thiết kế của kiến trúc sư Alfred Foulhoux với phong cách cổ điển - phục hưng có kết hợp phong cách Á Đông trong phần mái.

Ảnh tư liệu – Nguồn ketnoivongtay.com

Chính vì mục đích làm bảo tàng Thương mại mà ở hai bên cửa chính đã đặt tượng hai nữ thần Công nghiệp và Thương nghiệp, số phù điêu đắp nổi khác được lấy ý tưởng từ thần thoại Hy Lạp đan xen một số cây cỏ hay thú vật vùng nhiệt đới. Khi hoàn thành tòa nhà, viên Thống đốc Nam kỳ lúc bấy giờ là Henri Eloi Danel đã sử dụng làm tư dinh. Đến năm 1943, viên Thống đốc Haeffel đã cho tháo dỡ hai tượng thần ở cửa chính và xây lại cửa có mái che như hiện nay.

Trong năm 1945, tòa nhà đã 5 lần thay đổi chủ. Khi Nhật đảo chính Pháp vào tháng 3 - 1945, viên Thống đốc người Nhật Yoshio Minoda đã chiếm dinh này. Đến tháng 7 - 1945 phát-xít Nhật mới giao dinh lại cho chính phủ Bảo Đại - Trần Trọng Kim và viên Khâm sai Nam bộ Nguyễn Văn Sâm được bố trí đặt văn phòng ở đây. Chưa được bao lâu, đến ngày 25.8.1945, lực lượng cách mạng đã hạ cờ quẻ ly và thay bằng cờ đỏ sao vàng, từ đây tòa nhà trở thành trụ sở của Ủy ban Hành chánh Lâm thời Nam bộ, rồi Ủy ban Nhân dân Nam bộ. Ngày 10.9.1945, viên sĩ quan của phái bộ quân sự Anh là trung tá B.W. Roe đã chiếm dinh, buộc Ủy ban Nhân dân Nam bộ phải dời về dinh Đốc lý (trụ sở UBND. Tp. HCM ngày nay).

Ảnh: nguồn hcmc-museum.edu.vn

Sau khi chiếm lại Sài Gòn, người Pháp đã giao dinh này cho Lê Văn Hoạch làm trụ sở chính phủ Nam kỳ tự trị từ ngày 23.5.1947 rồi đến 2.6.1948 lại chuyển cho Trần Văn Hữu làm dinh Tổng trấn Nam phần, về sau đổi thành dinh Thủ hiến Nam phần. Sau hiệp định Genève 1954, Ngô Đình Diệm đã dùng nơi này làm dinh Quốc khách và từ 27.2.1962 sau khi dinh Độc Lập bị ném bom, ông đã dời phủ Tổng thống về đây. Năm 1966, khi dinh Độc Lập được xây xong, nơi này được dùng làm trụ sở Tối cao Pháp viện. Sau ngày đất nước thống nhất, Ủy ban Nhân dân Tp. Hồ Chí Minh đã chọn tòa nhà này làm Bảo tàng Cách mạng Thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 12.8.1978 và đến ngày 13.12.1999 lại đổi tên thành Bảo tàng Thành phố Hồ Chí Minh.

Mai Kim Thành