25/11/2010

TỈNH BẠC LIÊU

LAI LỊCH MỘT VÙNG ĐẤT

Nằm về cực Nam Việt Nam thuộc bán đảo Cà Mau trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, Bạc Liêu là một miền đất trẻ do phù sa bồi đắp trải qua nhiều thế kỷ. Những lưu dân miệt Sóc Trăng, Trà Vinh và những người Tiều di dân (gốc Triều Châu) đã đặt chân đến đây vào khoảng cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18. Có người giải thích tên Bạc Liêu xuất phát từ tiếng Hoa phát âm giọng Triều Châu – “Pô Léo” để chỉ ban đầu nơi đây là một “xóm nghèo” của những cư dân làm nghề “hạ bạc”. Cũng theo cách hiểu này mà người Pháp đã dùng cụm từ “Pêcherie - Chaume” (nơi đánh cá - cỏ tranh) để chỉ vùng đất mới này, bởi vào thời xa xưa vùng cận biển Bạc Liêu mọc rất nhiều cỏ tranh.

Theo sử liệu, năm 1740 Bạc Liêu còn là huyện Trấn Di nằm trong guồng máy cai quản thuộc trấn Hà Tiên do cha con Mạc Cửu, Mạc Thiên Tích làm Trấn binh Đại đô đốc, đến cuối năm 1882, Thống đốc Le Myre de Villers đã ký nghị định tách một phần đất của tiểu khu Sóc Trăng và tiểu khu Rạch Giá để lập nên tiểu khu Bạc Liêu. Ngày 20-12-1889, Toàn quyền Paul Doumer đã đổi tiểu khu Bạc Liêu thành tỉnh Bạc Liêu từ 1-1-1900. Năm 1904, tỉnh Bạc Liêu được chia làm 3 quận: Vĩnh Lợi, Cà Mau và Vĩnh Châu, đến năm 1914 lập thêm quận Giá Rai. Năm 1947, sáp nhập quận Phước Long từ tỉnh Rạch Giá, đồng thời quận Cà Mau được tách thành tỉnh An Xuyên.

Từ 22-10-1956, tỉnh Bạc Liêu được nhập với tỉnh Sóc Trăng thành tỉnh Ba Xuyên, đến ngày 8-9-1964 bằng sắc lệnh 245-NV, tỉnh Bạc Liêu lại được tái lập gồm 4 quận Giá Rai, Phước Long, Vĩnh Lợi và Vĩnh Châu. Sau ngày Việt Nam thống nhất, hai tỉnh Bạc Liêu và An Xuyên đã được kết hợp thành tỉnh Minh Hải từ năm 1976, đến ngày 6-11-1996 lại được chia thành hai tỉnh Bạc Liêu và Cà Mau, chính thức có hiệu lực từ 1-1-1997.

Với một địa hình tương đối bằng phẳng, Bắc giáp Hậu Giang, Đông Bắc giáp Sóc Trăng, Tây Bắc giáp Kiên Giang, Tây và Tây Nam giáp Cà Mau, Đông và Đông Nam giáp biển Đông, tỉnh Bạc Liêu ngày nay có diện tích 2.520,6km², chiếm 1/16 diện tích đồng bằng sông Cửu Long. Dân số 856.250 người (theo thống kê 01-4-2009), gồm 20 dân tộc trong đó đông nhất là các dân tộc Kinh (90%), Khmer (7,9%) và  Hoa (3,1%). Về mặt hành chánh, Bạc Liêu có tỉnh lỵ là thành phố Bạc Liêu (nâng cấp từ thị xã Bạc Liêu ngày 27-8-2010 trên cơ sở dân số, diện tích tự nhiên và các đơn vị hành chánh trực thuộc) và 6 huyện Hòa Bình (lập từ tháng 7 năm 2005), Đông Hải, Giá Rai, Hồng Dân, Phước Long, Vĩnh Lợi.

TIỀM NĂNG …

Được thiên nhiên ưu đãi với thời tiết thuận lợi, ít bị ảnh hưởng bởi lũ lụt hay thiên tai, lại thường xuyên được phù sa bồi đắp lấn ra biển Đông nên Bạc Liêu trở thành một vùng đất trù phú với những đồng lúa mênh mông, những cánh đồng muối trắng ngần ven biển hay những vườn cây trái sum suê, đặc biệt loại nhãn da bò nổi tiếng khắp vùng… Nơi đây còn được biết đến với những dãy rừng phòng hộ như những chiến sỹ tiền tiêu kiên cường bám trụ, giữ đất và lấn biển, một vườn chim còn nguyên nét hoang dã của thiên nhiên. Bạc Liêu còn sở hữu một bờ biển dài 56km có diện tích vùng biển đến 40.000km², là một ngư trường phong phú với 661 loài cá gồm 319 giống thuộc 138 họ, trong đó nhiều loài có trữ lượng và giá trị cao như cá hồng, cá gộc, cá sao, cá thu, cá chim, cá đường…, riêng họ tôm có đến 33 loài khác nhau.

Trải qua bao biến thiên của thời cuộc, Bạc Liêu còn giữ được nhiều nét đẹp cổ kính. Du khách đến đây dễ dàng tìm gặp những phố người Hoa nằm soi mình bên dòng nước, những ngôi chùa cổ tồn tại hàng trăm năm hay ngôi phủ thờ của dòng họ Cao bên kia cầu Quay với những đường nét kiến trúc và chạm trổ rất mực tinh tế. Bên này cầu Quay vẫn còn hiện diện ngôi nhà tay địa chủ Trần Trinh Trạch (còn gọi là Hội đồng Trạch) giàu có khét tiếng Nam kỳ, nơi sinh ra và lớn lên của cậu Ba Huy một thời lừng lẫy với biệt danh Hắc công tử Bạc Liêu đã sớm trở thành huyền thoại. Bạc Liêu còn là quê hương của những bài ca vọng cổ, điệu nói thơ và làn điệu hò rất đặc trưng, là một trong những cái nôi của cổ nhạc hay còn gọi là đờn ca tài tử Nam bộ… Vùng đất này từng chứng kiến sự ra đời bản “Dạ cổ hoài lang” nổi tiếng của cố nhạc sĩ Cao Văn Lầu với những biến tấu độc đáo, đặt nền móng cho thể loại vọng cổ ngày nay.

… VÀ TRIỂN VỌNG

Đường đến Bạc Liêu khá thuận tiện – Bạc Liêu cách Cà Mau 67Km, Sóc Trăng 57km, Cần Thơ 110Km, Long Xuyên 167km, Hà Tiên 279km, thành phố Hồ Chí Minh 280Km… Với ba cửa biển Gành Hào, Nhà Mát, Cái Cùng trong đó Gành Hào có nhiều lợi thế phát triển thành một cảng lớn phục vụ sản xuất và đánh bắt hải sản, Bạc Liêu ngày nay được xác định là một trong những vùng kinh tế động lực về khai thác biển, du lịch và thực phẩm công nghiệp.

Cùng với đường quốc lộ chạy sát ven biển, những hệ thống sông rạch phong phú đi qua các vùng cây ăn trái và các vườn chim, Bạc Liêu đã có những thuận lợi nhất định trong phát triển du lịch sinh thái và du lịch biển, trở thành điểm đến hấp dẫn du khách khắp bốn phương…

Mai Kim Thành